Lịch sử đường Nguyễn Huệ

Khắc Huy

 

   Nếu làm một chuyến đi về quá khứ, chúng ta sẽ khám phá được rất nhiều điều thú vị và bất ngờ trong lịch sử hình thành đường Nguyễn Huệ ở Sài Gòn.

Hằng năm, cứ mỗi dịp Tết đến, đường Nguyễn Huệ, một trong những con đường đẹp nhất của Sài Gòn, nằm trải dài từ trước trụ sở Ủy ban Nhân dân thành phố [Tòa Đô chính (sảnh) trước năm 1975, Dinh Xã Tây Dinh Đốc Lý thời thuộc Pháp – DCVOnline] là đến Bến Bạch Đằng, với nhiều tòa nhà cao tầng và những trung tâm thương mại mua bán sầm uất, biến thành một đường hoa rực rỡ, thu hút rất nhiều khách viếng thăm, và trở thành một địa chỉ quen thuộc cho những vị khách du xuân.

Dinh Xã Tây. Nguồn: Albert Kahn

Nếu làm một chuyến đi về quá khứ, chúng ta sẽ khám phá được rất nhiều điều thú vị và bất ngờ trong lịch sử hình thành con đường này.

     Kênh Chợ Vải (Kênh Lớn) và đường Charner nhìn từ phía sông Sài Gòn vào phía tòa Thị chính (lúc này chưa xây) và cũng chưa thấy có Nhà thờ Đức Bà (khởi công 1877, hoàn thành 1880). Nguồn: .flickr.com/manhhai

Khởi thủy đường Nguyễn Huệ là 1 con kênh dẫn vào thành Gia Định (còn gọi Thành Bát Quái 1790-1835). Người Pháp gọi là Kênh Grand, người Việt gọi là Kênh Chợ Vải.

Dãy nhà phố trên dường Charner. Hai con đường hai bên Kinh Lớn: một chạy xuống phía bờ sông Sài Gòn, qua phía trước Chợ Cũ là rue Rigault de Genouilly (bên trái), đường từ phía sông chạy lên là rue Charner (bên phải). Khi Kinh Lớn bị lấp vào năm 1887 thì hai con đường được nhập lại thành Boulevard Charner tức là ĐL Nguyễn Huệ sau này. flickr.com/manhhai

Dọc bờ kênh là một con đường được người Pháp đặt tên là đường Charner (đường bên phải trong ảnh), hay một tên gọi khác là đường Quảng Đông (Rue de Canton), bởi đa số người Hoa làm nghề buôn bán ở đây đều là người Quảng Đông. Phía đối diện bờ kênh là đường Rigault de Genouilly.

Cuối Kênh Chợ Vải nhìn ra sông Sài Gồn. Nguồn: OntheNet

Ảnh này chụp cuối Kênh Chợ Vải, chúng ta có thể thấy có 1 cây cầu để nối hai bờ kênh, xa xa là Bến Nhà Rồng.

Bên phía đường Canton chúng ta có thể thấy một ngôi chợ. Chợ đã hình thành từ trước khi người Pháp chiếm Sài Gòn, nằm cạnh bến sông gần thành Gia Định (bấy giờ là thành Quy, còn gọi là thành Bát Quái). Bến này dùng để cho hành khách vãng lai và quân nhân vào thành, vì vậy mới có tên gọi là Bến Thành, và khu chợ cũng có tên gọi là chợ Bến Thành.

Các nhà lồng chợ Charner, được xây dựng vào năm 1860 và là ngôi chợ đầu tiên của Sàigòn. Hàng hóa thực phẩm cung cấp cho chợ này bằng con kênh đào chạy qua phía trước chợ gọi là Kênh lớn, vị trí nằm ngay giữa đường Nguyễn Huệ ngày nay. Con đường bên phải chợ là Rue Vannier, ngày nay là đường Ngô Đức Kế, đường bên trái là Rue Phủ Kiệt, nay là Hải Triều. Đường phía sau chợ là Rue Georges Guynemer (còn có tên khác trước đó là rue d’Adran), sau này là Võ Di Nguy và sau 1975 là Hồ Tùng Mậu. Nguồn: flickr.com/manhhai

Vào năm 1887, người Pháp cho lấp con kênh và sát nhập hai con đường ở hai bờ lại làm một thành đại lộ Charner. Dân bản xứ gọi nôm là đường Kinh Lấp. Trong ảnh chúng ta thấy cha ông đang trải nhựa cho con đường mới hết sức cực nhọc bằng phương tiện thủ công.

Lấp Kinh Chợ Vải xây đại lộ Charner / Nguyễn Huệ. Nguồn: flickr.com/manhhai

Chợ Bến Thành cũ, hướng nhìn ra đường Kinh Lấp – Charner.

Sinh hoạt ở chợ Charner. Nguồn: Poujade de Ladevèze

Phía trước mặt chợ Bến Thành cũ nhìn ra đường Kinh Lấp – Charner. Có thể đoán ảnh này được chụp khoảng năm 1909-1914, vì ở phía xa ta đã thấy tòa nhà Dinh Xã Tây – nay là UBND TPHCM. Năm 1914 chợ không còn nằm vị trí này.

VIETNAM – COCHINCHINE – SAÏGON – Près du Marché
đường bên phải là rue Vannier, sau này là Ngô Đức Kế. Chữ viết tay trên hình ghi ngày 21 Avril 1908. Nguồn flickr.com/manhhai

Con đường bên hông chợ Bến Thành cũ, nay là đường Ngô Đức Kế . Chợ được dời về vị trí hiện nay vào năm 1914. Vị trí chợ cũ nay là tòa nhà Bitexco và kho bạc.

    Saigon ca.1900 – Execution on Charner Blvd in front of the Justice de Paix.

Xử tử hình bằng máy chém phía trước Tòa Hòa Giải trên đường Charner (Nguyễn Huệ), ngay chỗ trụ đồng hồ ngày nay – Photo taken around the turn of the Century on the Grande Place in Saigon and shows an execution with a Berger guillotine. Nguồn: flickr.com/manhhai

Ít ai ngờ rằng vị trí tháp đồng hồ trước cao ốc Sunwah trên đường Nguyễn Huệ ngày nay từng là pháp trường của người Pháp.

Thương xá Tax ngày xưa. Nguồn: flickr.com/manhhai

Bò kéo xe qua đường Charner, Saigon 1948. Nguồn: LIFE

Đại lộ Charner – Kinh Lấp nhìn về hướng sông Sài Gòn, tòa nhà ta thấy bên phải ngày nay vẫn còn, đó chính là thương xá Tax.

ĐL Charner nhìn ra sông Sài Gòn. Nguồn: flickr.com/manhahai

ĐL Charner nhìn vê Dinh Xã Tây. Nguồn: eyval.net

Một hướng nhìn khác của Đại lộ Charner về phía Dinh Xã Tây. Tiếc là công viên nhỏ ở trong hình ngày nay đã không còn nữa.

Đường Nguyễn Huệ ngày xưa (ảnh chụp từ trên cao). Nguồn: flickr.com/manhhai

Vào thập niên 50, Đại Lộ Charner – Nguyễn Huệ là một trong những con đường đẹp nhất của Hòn Ngọc Viễn Đông – Sài Gòn. Trên không ảnh chúng ta có thể thấy đàng xa là hai tháp chuông của nhà thờ Đức Bà.

Sinh hoạt trên ĐL Charner / Nguyễn Huệ

Saigon 1882 – CAFE RESTAURANT DE MARSEILLE – Quai de Commerce (bến Bạch Đằng ngày nay). Nguồn: flickr.com/manhhai

Chợ Tết trên ĐL Charner. Nguồn: flickr.com/manhhai

Gánh nước. Saigon – boulevard Charner. Đây là đường Bến Chương Dương, đoạn gần cầu Mống (thấy mờ mờ ở phía bên phải ảnh), nhưng trên postcard ghi là ĐL Charner.

Kiosque hoa trên ĐL Nguyễn Huệ. Nguồn: delcampe.net.

ĐL Charner với những kiosqe bán hoa. Nguồn: flickr.com/manhhai.com

Quán cơm trưa trên đường Nguyễn Huệ (1966). Nguồn: vietnamese.org.au/

Taxi, xích lô máy ở góc Lê Lợi/Nguyễn Huệ Sài Gòn. Nguồn: vietnamese.org.au/

Nguồn: http://yume.vn/

Chợ hoa Nguyễn Huệ. Nguồn: http://yume.vn/

Chợ hoa Nguyễn Huệ (circa 1966-7). Nguồn: flickr.com

Trước năm 1975, đại lộ Nguyễn Huệ thật sầm uất và đầy màu sắc.

Trải qua hơn 200 năm hình thành và phát triển, đại lộ Nguyễn Huệ đã biến đổi từng bước theo thời cuộc và cho đến ngày nay nó vẫn là con đường đẹp bậc nhất của Sài Gòn hoa lệ.

nguon :(dcvonline.net )

---